深秋寒夜银河静,月明深院中庭。西窗幽梦等闲成。逡(qūn)巡觉后,特地恨难平。
红烛半条残焰(yàn)短,依稀暗背锦屏。枕前何事最伤情?梧桐叶上,点点露珠零。
逡巡:欲进不进,迟疑不决的样子。
半条:一作“半消”。
此词创造了这样的意境:深秋寒夜,西窗梦醒,红烛半残,明月照人。院中露滴梧桐的声音,断断续续地传来,使人更加伤凄。这首闺怨小词,通过景物的描写,委婉含蓄地透露了人物内心的幽怨悲凉之情。
月沉沉,人悄悄,一炷后庭香袅(niǎo)。风流帝子不归来,满地禁花慵(yōng)扫。
离恨多,相见少,何处醉迷三岛?漏清宫树子规啼,愁锁碧窗春晓。
帝子:当指妃子言。“风流帝子”四字,《历代诗余》作“草深辇路”。
三岛:泛指仙境。
此词创设了这样的意境:沉沉月夜,悄无声息。落花遍地而“帝子”不归。使人愁锁碧窗,离恨满怀。又听得杜鹃声声,隔窗传来,更增人愁思。这首词,抒写了寂寞冷清的宫廷生活。诗人写景抒怀,寄寓良深。
月沈沈,人悄悄,一炷后庭香袅。风流帝子不归来,满地禁花慵扫。
离恨多,相见少,何处醉迷三岛。漏清宫树子规啼,愁锁碧窗春晓。
繁华地,王孙富贵。玳瑁筵开,下朝无事。压红茵、
凤舞黄金翅。玉立纤腰,一片揭天歌吹。满目绮罗珠翠。
和风淡荡,偷散沉檀气。
堪判醉,韶光正媚。折尽牡丹,艳迷人意,
金张许史应难比。贪恋欢娱,不觉金乌坠。
还惜会难别易,金船更劝,勒住花骢辔。
双成伴侣,去去不知何处。有佳期,霞帔金丝薄,
花冠玉叶危。
懒乘丹凤子,学跨小龙儿。叵耐天风紧,挫腰肢。
繁华地,王孙富贵。玳瑁筵开,下朝无事。压红茵、凤舞黄金翅。玉立纤腰,一片揭天歌吹。满目绮罗珠翠。和风淡荡,偷散沉檀气¤堪判醉,韶光正媚。折尽牡丹,艳迷人意,金张许史应难比。贪恋欢娱,不觉金乌坠。还惜会难别易,金船更劝,勒住花骢辔。
三秋佳节,罥晴空,凝碎露,茱萸千结。菊蕊和烟轻撚,酒浮金屑。征云雨,调丝竹,此时难辍。欢极、一片艳歌声揭¤黄昏慵别,炷沉烟,熏绣被,翠帷同歇。醉并鸳鸯双枕,暖偎春雪。语丁宁,情委曲,论心正切。夜深、窗透数条斜月。
陇云暗合秋天白,俯窗独坐窥烟陌。楼际角重吹,黄昏方醉归¤荒唐难共语,明日还应去。上马出门时,金鞭莫与伊。呜呜晓角调如语,画楼三会喧雷鼓。枕上梦方残,月光铺水寒¤蛾眉应敛翠,咫尺同千里。宿酒未全消,满怀离恨饶。锦茵闲衬丁香枕,银釭烬落犹慵寝。颙坐遍红炉,谁知情绪孤¤少年狂荡惯,花曲长牵绊。去便不归来,空教骏马回。
双成伴侣,去去不知何处。有佳期,霞帔金丝薄,花冠玉叶危¤懒乘丹凤子,学跨小龙儿。叵耐天风紧,挫腰肢。
暮烟笼藓砌,戟门犹未闭。尽日醉寻春,归来月满身¤离鞍偎绣袂,坠巾花乱缀。何处恼佳人,檀痕衣上新。