悠悠发洛都。
茾我征东行。
征行弥二旬。
屯吹龙陂城。
顾观故垒处。
皇祖之所营。
屋室若平昔。
栋宇无邪倾。
奈何我皇祖。
潜德隐圣形。
虽没而不朽。
书贵垂伐名。
光光我皇祖。
轩耀同其荣。
遗化布四海。
八表以肃清。
虽有吴蜀寇。
春秋足耀兵。
徒悲我皇祖。
不永享百龄。
赋诗以写怀。
伏轼泪沾缨。
一上一上,再上其难。
陟言呼天,征于嵚岩。
培风阶云,三上及菑。
层互折,如我百罹。
阴崖积寒,未冬霓零。
枯鸢厉颠,饥虎伺人。
禅蠙若鹑,痹骨摧颓。
伐室取子,尔欲焉逃。
怀哉怀哉,忧途孔云。
薄暮苦望,繁心如衿。
高山崱屴,飘风觱发。
皇天听卑,毛竖膺结。
怀哉怀哉,天下可正。
痒痒我心,癙忧列夤。
匪兕匪虎,率彼九垓。
喷沙柲雹,腾霓作霾。
马援私珠,颜回私食。
州论如日,铄金以笔。
捆臂雠牧,鸱革雠胥。
吴赵偕毁,我忧匪私。
人行堤下,水流桥边。
畦畎不改,心愁敖然。
白华满皋,芗兰满潜。
图羹绘鼎,怆惶自怜。
西南何峰,蔽我朱明。
日下于征,摇心于旌。
怀哉怀哉,不可相云。
南箕北斗,然照襟。
重离可作,逝日难睹。
椒兮兰兮,愿言则怒。
砭盲剚腹,大命不图。
上山苦寒,不为裂肤。
鸳鸯于飞,肃肃其羽。朝游高原,夕宿兰渚。
邕邕和鸣,顾眄俦侣。俛仰慷慨,优游容与。
鸳鸯于飞,啸侣命俦。朝游高原,夕宿中洲。
交颈振翼,容与清流。咀嚼兰蕙,俛仰优游。
泳彼长川,言息其浒。陟彼高冈,言刈其楚。
嗟我征迈,独行踽踽。仰彼凯风,涕泣如雨。
泳彼长川,言息其沚。陟彼高冈,言刈其杞。
嗟我独征,靡瞻靡恃。仰彼凯风,载坐载起。
穆穆惠风,扇彼轻尘。奕奕素波,转此游鳞。
伊我之劳,有怀遐人。寤言永思,寔钟所亲。
所亲安在,舍我远迈。弃此荪芷,袭彼萧艾。
虽曰幽深,岂无颠沛。言念君子,不遐有害。
人生寿促,天地长久。百年之期,孰云其寿。
思欲登仙,以济不朽。缆辔踟蹰,仰顾我友。
我友焉之,隔兹山梁。谁谓河广,一苇可航。
徒恨永离,逝彼路长。瞻仰弗及,徙倚彷徨。
良马既闲,丽服有晖。左揽繁弱,右接忘归。
风驰电逝,蹑景追飞。凌厉中原,顾盻生姿。
携我好仇,载我轻车。南凌长阜,北厉清渠。
仰落惊鸿,俯引渊鱼。盘于游田,其乐只且。
凌高远盻,俯仰咨嗟。怨彼幽絷,室迩路遐。
虽有好音,谁与清歌。虽有姝颜,谁与发华。
仰讯高云,俯托轻波。乘流远遁,抱恨山阿。
轻车迅迈,息彼长林。春木载荣,布叶垂阴。
习习谷风,吹我素琴。交交黄鸟,顾俦弄音。
感悟驰情,思我所钦。心之忧矣,永啸长吟。
浩浩洪流,带我邦畿。萋萋绿林,奋荣扬晖。
鱼龙瀺灂,山鸟羣飞。驾言出游,日夕忘归。
思我良朋,如渴如饥。愿言不获,怆矣其悲。
息徒兰圃,秣马华山。流磻平皋,垂纶长川。
目送归鸿,手挥五弦。俯仰自得,游心太玄。
嘉彼钓叟,得鱼忘筌。郢人逝矣,谁与尽言。
严寒动八荒,刺刺无休时。阳乌不自暖,雪压扶桑枝。岁暮寒益壮,青春安得归。朔雁到南海,越禽何处飞。谁言贫士叹,不为身无衣。
昨日北风高,霏霏满天雪。
千里六出花,六日飞不歇。
深山深一丈,树木冻欲折。
平地盈数尺,布肆不成列。
覆物生辉光,照人清皎洁。
紫塞群玉峰,沧溟白银阙。
篁竹为琅玕,松风蒒玉屑。
官吏来参贺,物情亦感悦。
瘴疠已消除,丰穰及时节。
长吏因疾恚,请假来一月。
病眼为寒昏,风头因冷发。
汤药厌服饵,酒肉愁罢辍。
夹幕映重帘,炉茵与衾褐。
禄粟不忧饥,帑俸无乏绝。
江海主恩深,素餐心激切。
儿童温且饱,当风泝凛冽。
朝索暖寒酒,暮须汤饼设。
不知有饥寒,灯火夜暖热。
越人轻活计,舂税供膏血。
及至风雪时,日给多空竭。
樵苏与网捕,负薪冰路滑。
口噤无言语,股{左木右栗}衣疏葛。
藜藿不充饥,冻饿多不活。
惭惶褚夸恩,彷徨空殒越。
因作苦寒行,聊与儿童说。
朔风卷水水倒行,三日不抵临川城。天空野旷人烟断,沧波浩浩孤舟横。
回首白云凝不飞,忆昨长跪牵爷衣。爷年渐老儿远去,膝前谁问寒与饥。
欲语妻孥转呜咽,十口从此隔风雪。已怜长安不易居,更堪贫贱难为别。
十年琴剑西复东,三百六旬如转蓬。出门即是客,远近将毋同。
何独此别心忡忡,江上严寒晚来作。呼僮暖酒斟复酌,醉不成欢卧未能,坐看纷纷雪花落。
太行之山何崔嵬,天寒溪谷禽兽饥。黄熊赤罴力相食,翠衿绣翼徒南飞。
啄食饮泉百意足,野田椎子寒无衣。张罗挂毕伺鸟雀,口作雌雄鸣且悲。
鹌鹑小鸟鼓翅落,鼎食之家意不乐,顿箸待尔登品错。
奏应钟,开玄堂,毡帏锦幄冬夜长。微禽效体樽俎光,秃鹙驾鹳当檐翔。
樵苏无夙饮。
凿冰煮朝飡。
悲矣采薇唱。
苦哉有余酸。
淮南苦寒不可度,积雪连山风倒树。
长淮冻绝鱼龙愁,哀鸿傍人飞不去。
雪中寒日无暖光,六龙瑟缩不肯骧。
老惫孤舟且复止,坚冰三尺厚于墙。
驱马涉长碛,千里径无草。天寒日光淡,积雪常杲杲。
劲风裂肌肤,狐貉甚鲁缟。况我被甲铠,寝迟起常早。
崔嵬陟高山,日落尚远道。人生各有命,岂惮事遐讨。
饮冰伤心骨,重研如巨枣。义深自最励,身贱宁要好。
亲戚何可逢,功名未自保。少年慕壮健,我独贵疏老。