念尔真成汗漫游,烟波一艇傲深秋。从探茂苑名山尽,且为愚溪少日留。
彩笔老凭添气象,青鞋轻自吐风流。题桥剩有王孙字,时复摩娑缓别愁。
东风吹济水,零落百花阴。未远乘龙事,空馀射雉心。
薄寒憎簟入,明月鉴帷深。欲掩安仁涕,情来自不禁。
夜深邻帐送胡笳,三月春寒雪作花。吹尽关山杨柳曲,壮心元自不思家。
蹋臂归来六博场,城中白羽募征羌。
相逢试解吴钩看,已是金河万里霜。
蹀马吹尘紫极昏,洗刀飞血九河浑。长城直拓三千里,表取阴山作北门。
不识监州面,闻名似旧知。
空馀商榷恨,竟失合并时。
昔作大苏客,今观小谢诗。
西风丹旐过,一为士林悲。
人生不满百,一别费三年。
三年吾有几,弃掷理无还。
长恐别离中,摧我鬓与颜。
念昔喜著书,别来不成篇。
细思平时乐,乃谓忧所缘。
吾従天下士,莫如与子欢。
羡子久不出,读书虱生毡。
丈夫重出处,不退要当前。
西羌解仇隙,猛士忧塞壖(ruán)。
庙谋虽不战,虏(lǔ)意久欺天。
山西良家子,锦缘貂裘(qiú)鲜。
千金买战马,百宝妆刀环。
何时逐汝(rǔ)去,与虏试周旋。
人生到不了一百年,如今我们一别已经整整三年了。
我能有几个三年啊,过去了就永远失去。
而别愁能够让人更快的衰老。
想以前总喜欢写信,可自从分别后,离愁让我不忍动笔。
想起以往的欢乐,此时却被忧愁缠绕。
我交往了许多朋友,但都不相处得愉快。
只有你读书最是勤奋,昼夜不离出席,以致坐毡上都生了虱子。
你如果要入世,一定要有一番大的作为。
自从朝廷和西夏达成了妥协,一些有识之士常为边防忧虑。
朝廷放松了戒备,可西夏却总是肆意骚扰边境。
如今陕醮解了有志的勇士,个个穿着漂亮的皮袍。
买了上好的骏马,用宝石装饰宝刀,准备从征。
何时我也能够随他们一起去,定要与强虏对阵应战。
一别:指嘉裙六年苏轼与苏辙自汴京分别后。
缘:缠绕。
塞壖:边境上的空地。
庙谋:朝廷的决策。
山西良家子:当时的北宋朝廷采纳韩琦的建议,在陕西诸州招义勇,得十五万余人。
周旋:对阵应战。
惨澹岁云暮,穷阴动经旬。霜风裂人面,冰雪摧车轮。
而我当是时,独不知苦辛。晨炊廪有米,夕爨厨有薪。
夹帽长覆耳,重裘宽裹身。加之一杯酒,煦妪如阳春。
洛城士与庶,比屋多饥贫。何处炉有火,谁家甑无尘。
如我饱暖者,百人无一人。安得不惭愧,放歌聊自陈。
穷阴急景坐相催,壮齿韶颜去不回。旧病重因年老发,
新愁多是夜长来。膏明自爇缘多事,雁默先烹为不才。
祸福细寻无会处,不如且进手中杯。
平桥小陌雨初收,淡日穿云翠霭浮。
杨柳不遮春色断,一枝红杏出墙头。