息倦登耕陇,乘闲弄钓舟。
安能书咄咄,且复送悠悠。
穷巷谁来往,村醪自献酬。
何妨晏平仲,岁晚一狐裘。
少时本愿守坟墓,读书射猎毕此生。
断蓬遇风不自觉,偶入戎幙从西征。
朝看十万阅武罢,暮驰三百巡边行。
马蹄度陇雹声急,士甲照日波光明。
兴怀徒寄广武叹,薄福不挂云台名。
颔须白尽愈落寞,始读法律亲笞榜。
讼氓满庭闹如市,吏牍围坐高于城。
未嫌樵唱作野哭,最怕甜酒倾稀饧。
平生养气颇自许,虽老尚可吞司并。
何时拥马横戈去,聊为君王护北平。
独立离人境,幽居察物情。
蚁知军阵法,虫作纬车声。
身老惟贪睡,儿痴亦惰耕。
腾腾复兀兀,何以报时平?
迢迢枕上望明河,帐薄帘疏奈冷何!不惜衣篝重换火,却缘微润得香多。
策策桐叶风,蒙蒙菊花雨。
空堂一灯青,幽壁百虫语。
嗟余岂愿仕,老病归无所。
屈指计岁年,强半堕羁旅,荷戈北戍秦,挂席西适楚。
名惭垂竹帛,文不谐律吕。
所余惟一死,忍复类儿女。
金丹或可成,青霄渺轻举。
云族初疑雨,风生忽快晴。
半窗松竹影,绕舍鸟乌声。
看剑心犹壮,开书眼渐明。
余年真已矣,不复问君平。
故箧开缄一怆情,断缣残幅尚知名。
翩翩戏鹊如相语,汹汹惊涛觉有声。
柳暗正当烟未歛,花穠仍值雨初晴。
百年手泽存无几,虫蠹尘侵秖涕横。
曩自白帝城,一马独入蜀,昼行多水湄,夜宿必山麓。
时闻木客啸,常忧射工毒,蜿蜓蛇两头,踸踔夔一足;岂惟耳目骇,直恐性命促。
稍历葭萌西,遂出剑阁北,奴僵不敢诉,马病犹尽力,我亦困人客,一日带屡束。
最忆苍溪县,送客一亭绿,豆枯狐兔肥,霜早柿栗熟,酒酸压查梨,妓野立土木。
主别意益勤,我去疲已极,行行求旅店,借问久乃得。
溪声答歌长,灯焰照影独,村深寒更甚,薪尽烧箦竹。
须臾风雨至,终夕苦漏屋。
於时厌道途,自誓弃微禄。
犹几三十年,始谢祝史职。
君恩念笃老,内阁使寓直。
亦思秋豪报,力惫蓺黍稷。
却寻少时书,开卷有惭色。
百年鼎鼎世共悲,晨钟暮鼓无休时。
碧桃红杏易零落,翠眉玉颊多别离。
涉江采菱风败意,登楼侍月云为祟。
功名常畏谤谗兴,富贵每同衰病至。
人生可叹十八九,自古危机无妙手。
正令插翮上青云,不如得钱即沽酒。
上樽不解散牢愁,灵药安能扶死病?千钧强弩无自射虚空,六出奇计终难逃定命。
人生斯世无别巧,要在遇物心不竞。
忧忘寝食怒裂眦,孰若凭高寄孤咏。
炎天一葛冬一裘,藜羹饭糗勿豫谋。
耳边闲事有何极,正可付之风马牛。