于世真无补,馀生合弃捐。功名抛敝帚,岁月在残编。
呆戆安时议,颠危赋性偏。谁能徇世务,俯仰白头年。
执懿筐,遵微行。掺掺女手,爰采柔桑。桑萎蚕馁心徬徨。
蚕成茧,缫沸汤。缫丝白,白于霜。凭君染赤染黑染青黄。
蚕在釜中泣,唯愿天下黄耇台背,安且燠,无冻伤。
王侯贵介,衮衣绣绂,佩玉鸣珰。威仪秩秩相煇煌。
纵死鼎镬职所当。念之哉,勿但供娈童嬖媵,逞丽质,斗鲜裳。
吴歌楚舞断人肠。
老农幸有秋,殷勤望田谷。牧子独无心,驱牛下寒绿。
百年唯适意,富贵欲何如。直道人情远,迂儒世务疏。
溪山留造化,天地饷樵渔。尔辈成名后,应思早遂初。
萍踪无定复南游,垂老天涯且未休。满目波涛穷厉揭,空山薜荔自春秋。
久
荒秽驱风力,三秋贮月明。未归湖海棹,聊寄薜萝情。
翠竹独居色,寒蛩夜坐声。寂喧随万感,心与境俱清。
晚岁躬耕(gēng)不怨贫,只鸡斗酒聚比邻。都无晋宋之间事,自是羲(xī)皇以上人。
千载后,百遍存。更无一字不清真。若教王谢诸郎在,未抵柴桑陌(mò)上尘。
陶渊明晚年躬耕田园,安于清贫,以薄肴淡酒邀会相邻,彼此融合无间。他鄙薄晋宋年间的社会现实,向往和平淳朴的上古生活。
千年过后,流传下来的陶诗有一百多篇,没有一字不是清新纯真的。他晚年归耕在柴桑,即便是柴桑的尘土也远较王、谢诸郎高洁。
躬耕:亲自耕种。斗:盛酒的容器。羲皇以上人:指上古以远的人。
清真:指陶诗独具的一种风格:清新纯真。王、谢诸郎:王、谢两家的子弟。王、谢是东晋的两大望族,其子弟以潇洒儒雅见称。柴桑:在今江西省九江市西南。陶渊明柴桑人,晚年归耕也在柴桑。
魏武子孙今寂莫,唐来只有画将军。
邺城初见黄须面,尚喜登堂词若云。
乃公白首图籍里,小心恐惧教其子。
文章锦心仍绣腑,屠龙殚家安用许。
半年系船康海门,官忙不共持一樽。
冈头黎花吹欲尽,淮口汴流来正浑。
鄙夫日欲向吴越,官满一封飞魏阙。
着书虎观未敢言,蔽身蝉叶真痴绝。
家住渭桥边,追随侠少年。斗鸡输宝剑,逐兔落金鞭。
日下长楸陌,霜高太白天。新从霍骠骑,裘马独翩翩。
昔探王屋胜,犹忆杖藜初。野老窥丹洞,山灵护宝书。
云生苔壁暗,松响石坛虚。欲访烟萝子,茫茫失旧庐。